Sprawy spadkowe prędzej czy później dotykają większości ludzi. Kwestia dziedziczenia rodzinnego majątku bywa bardzo newralgiczna i stała się już przyczyną niejednej rodzinnej waśni. Aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji warto dobrze poznać swoje prawa. Szczególnie kontrowersyjnym a jednocześnie wciąż mało znanym aspektem dziedziczenia jest instytucja zachowku.
Gdy testament cię pomija
Czym tak naprawdę jest zachowek? – O zachowku możemy mówić tylko w przypadku gdy spadkodawca pozostawił testament – mówi Anna Brykczyńska z Brykczyńscy i Partnerzy Adwokackiej Spółki Partnerskiej – To roszczenie, które przysługuje dzieciom, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, gdyby spadkodawca nie sporządził testamentu – dodaje mec. Brykczyńska. Jak wygląda to w praktyce? Zdarza się, że rodzice lub jeden z żyjących rodziców sporządza testament i powołuje w nim do spadku tylko jedno z dzieci. Np. ojciec – wdowiec mający dwie córki, powołuje do całości spadku po nim tylko jedną. Majątek pozostawiony przez ojca (spadek) to dom o wartości 500.000 zł. Po jego śmierci córka na mocy testamentu otrzymuje całość spadku, czyli całą nieruchomość. W takiej właśnie sytuacji córka ma roszczenie do spadkobiercy a zatem do swojej siostry o zachowek.
Jak wiele możesz zyskać?
Jeśli już wiemy, że jesteśmy uprawnieni do zachowku to trzeba jeszcze określić jego wysokość. Kwestię tę regulują przepisy. Osoba, której przysługuje roszczenie o zachowek ma prawo do połowy udziału, który dziedziczyłaby z ustawy, czyli gdyby nie było testamentu. Czyli, trzymając się powyższego przykładu.: majątek rodziców wynosił 500 tys. zł. Siostry z mocy ustawy dziedziczyłyby po 50% tej kwoty (po 250 tys. zł). Jedna siostra została jednak pominięta w testamencie dlatego w ramach zachowku może domagać się połowy takiej sumy – czyli 125 tys. złotych. Jednak uwaga! Od tej reguły istnieje wyjątek. Jeśli uprawnionym do zachowku jest małoletni lub osoba trwale niezdolna do pracy to wówczas wysokość zachowku wynosi 2/3 udziału spadkowego, który przypadłby przy dziedziczeniu ustawowym. W naszym przykładzie byłoby to zatem 175.000 zł.
Jak się ubiegać?
W jaki sposób można ubiegać się o swój zachowek? Roszczenie o zachowek składa się przeciw spadkobiercom testamentowym. Od momenty ogłoszenia testamentu uprawniony do zachowku ma 5 lat na dochodzenie swoich roszczeń od spadkodawcy. Nie trzeba od razu występować do sądu z pozwem o zachowek. Na początek wystarczy wezwać spadkodawcę do zapłaty kwoty, która przysługuje nam w ramach zachowku. – Warto w tym punkcie zaznaczyć, że przy obliczaniu zachowku bierze się pod uwagę darowizny i zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę, jednak i tu istnieją pewne wyjątki – wskazuje mec. A. Brykczyńska. Przy ustalaniu wysokości zachowku nie dolicza się do spadku:
drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych w danych stosunkach np. ubrania, lub lekarstwa, prezenty świąteczne,
darowizn uczynionych przed więcej niż 10 laty licząc wstecz od otwarcia spadku,
darowizn dla osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku,
darowizn uczynionych przed upływem 10 miesięcy do momentu narodzin dziecka powołanego do spadku,
darowizn uczynionych małżonkowi przed zawarciem związku małżeńskiego.
Źródło: brykczynscy.pl
© APLIT Wszelkie prawa zastrzeżone.